Przegląd instalacji fotowoltaicznej, czy jest konieczny?

Technologia fotowoltaiczna przeszła ogromną transformację w ciągu ostatnich kilku dekad, szczególnie w zakresie zwiększonej wydajności, niższych cen systemu i technologii PV dostosowanej do różnych obszarów zastosowań.

Pojawiły się nowe rynki instalacyjne, a jednocześnie nasiliła się presja na dalsze obniżanie cen i poprawę funkcjonalności elementów systemu. Z tego względu potrzeba dokładnego przewidywania i oceny wydajności, niezawodności i trwałości całych systemów fotowoltaicznych stała się krytyczna.

Warto wiedzieć, że serwis fotowoltaiki zaleca się wykonywać tak, jak każdej innej instalacji elektrycznej – czyli raz na 5 lat. Takie wymogi stawia artykuł 62 ustawy Prawo budowlane z dnia 07.07.1994 r.  (Dz. U. nr 106 z 2000 r. poz. 1126 z późniejszymi zmianami), gdzie czytamy, że: „Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli: okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów. (…) Kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych”.

Zakres tych prac jest zwykle bardzo zróżnicowany. Zależy on bowiem od okresu użytkowania systemu PV, użytych do montażu komponentów, stanu technicznego instalacji, jak i ewentualnie powstałych usterek.

Podczas rutynowej konserwacji paneli fotowoltaicznych przeprowadza się kompleksową kontrolę wszystkich ewentualnie powstałych anomalii – pęknięć i wad, obluzowań w konstrukcji, prawidłowości połączeń AC/DC oraz testy poszczególnych komponentów elektrycznych. W trakcie prac serwisant sprawdzi również, czy nie występują potencjalne problemy, takie jak:

• stłuczone szkło, przebarwienia lub ślady po wypaleniu na panelach fotowoltaicznych,
• korozja na obudowach elektrycznych lub systemie stelaży,
• korozja lub erozja wsporników systemu fotowoltaicznego,
• nierównomierna praca falownika,
• luźne lub odsłonięte okablowanie,
• brakujące śruby,
• problemy z odprowadzaniem wody z dachu,
• oznaki inwazji szkodników,
• zbyt duży rozrost roślinności na dachu,
• znaczne zabrudzenie paneli fotowoltaicznych,
• uszkodzenia spowodowane przez wodę z przepustów dachowych.

Wielu inwestorów nie decyduje się na regularne serwisowanie fotowoltaiki w obawie przed możliwością poniesienia znacznych kosztów. Nie jest to jednak rozsądne podejście, patrząc zarówno na całkowity koszt inwestycji, jak i ryzyko związane z jej nieprawidłowym i mało efektywnym funkcjonowaniem.

Średnie ceny za serwis fotowoltaiki wahają się w przedziale od 300 zł do około 1000 zł. Skąd wynika aż tak duża rozbieżność? Przede wszystkim z zakresu prac. Na finalną cenę wpływa również odległość, jaką serwisant musi pokonać do miejsca lokalizacji fotowoltaiki, a także region polski. W przypadku większych aglomeracji ceny usług są niestety zwykle wyższe od tych obowiązujących w mniejszych miejscowościach.

I tak za konfigurację i sprawdzenie pracy instalacji po montażu przyjdzie nam zapłacić od 500 zł do 800 zł. Z kolei za pomiary kontrolne, w tym za przykładowo weryfikację rezystancji izolacji, napięć czy pracy wyłącznika przeciwporażeniowego – od około 400 zł do 600 zł. Koszt wymiany pojedynczego modułu fotowoltaicznego czy inwertera to natomiast wydatek rzędu od 500 zł do nawet 1000 zł za samą usługę, nie wliczając kosztu zakupu podzespołów. Natomiast w sytuacji, gdy umówimy się z serwisantem na rozliczenie prac w systemie godzinowym, to powinniśmy zakładać, że roboczo godzina może nas kosztować od 70 zł do nawet 300 zł.

1.Wczesne wykrywanie problemów z instalacją PV

Podczas weryfikacji pracy fotowoltaiki serwisant może wykryć wszelkie drobne problemy, zanim one wystąpią, co pozwala zaoszczędzić pieniądze na kosztach napraw i konserwacji reaktywnej instalacji fotowoltaicznej. Dzięki regularnemu serwisowaniu instalacji PV można naprawić wszelkie uszkodzenia, zanim problem się pogłębi. 

2.Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa nieruchomości wyposażonej w fotowoltaikę

Im szybciej rozwiązuje się problemy z instalacją fotowoltaiczną, tym mniejsze jest ryzyko wypadków lub obrażeń u mieszkańców czy użytkowników nieruchomości, na której zamontowana jest instalacja PV. Zasada ta dotyczy także i pracowników obsługujących energetyczną sieć dystrybucyjną. Co nie bez znaczenia, regularnie wykonywane serwisy fotowoltaiki są istotne także w przypadku, gdy w razie wystąpienia awarii, chcemy skierować do ubezpieczyciela wniosek o odszkodowanie. Niejednokrotnie towarzystwa ubezpieczeniowe wymagają, aby przed wypłatą odszkodowania przedstawić dokumenty, z których wynikać będzie, że instalacja fotowoltaiczna przez cały okres użytkowania była poprawnie użytkowana, a jej praca weryfikowana przez specjalistów.

Jakub Jadziewicz, członek zarządu Alians OZE tak tłumaczy potrzebę wykonywania regularnych prac serwisowych fotowoltaiki: „Jako praktycy proponujemy dokonywać przeglądu i konserwacji instalacji fotowoltaicznej nie rzadziej niż co 2 lata. Warto pamiętać, że taka instalacja znacząco różni się od standardowej instalacji elektrycznej w domu, dla której ustawodawca przewidział 5-letni okres między obowiązkowymi przeglądami. Warto sprawdzić informacje, które możemy uzyskać o stanie pracy lub ewentualnych błędach wyświetlanych przez falownik. Jeśli mamy taką możliwość, należy porównać te dane z informacjami zawartymi w aplikacji monitorującej produkcję i stan instalacji fotowoltaicznej”. Dodatkowo ekspert zwraca też uwagę na fakt, iż w przypadku pomieszczeń, w których znajdują się elementy instalacji fotowoltaicznej, tak naprawdę kontroli wymaga również stan wentylacji oraz dostęp do jej wszystkich elementów, który z biegiem czasu może zostać znacząco utrudniony przez gromadzone wyposażenie garażu, kotłowni czy warsztatu.

3.Zwiększenie wydajności instalacji PV

Nagromadzony brud, kurz, ptasie odchody, tłuszcz i inne cząsteczki znajdujące się w powietrzu mogą być szkodliwe dla paneli fotowoltaicznych. Mogą one bowiem blokować światło słoneczne, tworzyć tak zwane hot spoty (gorące punkty) i obniżać sprawność całego systemu PV. Systematyczna konserwacja systemów fotowoltaicznych pozwala usunąć niepożądane zanieczyszczenia z powierzchni paneli PV i zapewnia ich wysoką wydajność. Trzeba bowiem pamiętać, że wszelkie zabrudzenia powstałe na modułach fotowoltaicznych wpływają negatywnie na ich wydajność i ilość wytwarzanego prądu.

Montaż instalacji PV, bez względu na jej moc i lokalizację inwestycji, zawsze warto powierzyć w ręce specjalistów. Ich wsparcie jest wręcz nieocenione już na etapie szacowania parametrów fotowoltaiki oraz wyboru poszczególnych jej komponentów.

Doświadczeni instalatorzy, którzy pochwalić się mogą wykonanymi realizacjami oraz posiadający rekomendacje od użytkowników, z pewnością wskażą optymalne rozwiązanie dopasowane do potrzeb inwestora, które nie tylko zagwarantuje największe możliwe uzyski prądu, ale także pozytywnie wpłynie na okres zwrotu z inwestycji. Poza tym, cieszący się uznaniem na rynku instalatorzy fotowoltaiki, dokładają starań, aby montaż systemu PV przebiegł poprawnie – w zgodzie z przepisami oraz wytycznymi producentów poszczególnych komponentów.

Niestety wraz ze wzrostem popularności fotowoltaiki wzrosła również ilość ofert firm wykonawczych. Nie każda z nich może jednak pochwalić się dobrymi opiniami. Zanim więc przystąpimy do realizacji inwestycji w odnawialne źródła energii, warto poświęcić nieco czasu na wybór doświadczonych montażystów instalacji PV. Zagwarantuje nam to jej bezawaryjną pracę oraz fachowe wsparcie na każdym etapie inwestycji.

Należy bowiem pamiętać, że fotowoltaika to przedsięwzięcie długofalowe – średni czas żywotności instalacji PV określa się na 25 lat. Im lepiej więc przygotujemy się do montażu, tym większa szansa, że przez wszystkie te lata instalacja fotowoltaiczna działać będzie bez większych przestojów, a serwis fotowoltaiki przebiegać będzie sprawnie.

Posiadanie instalacji fotowoltaicznej to duża inwestycja, a serwisowanie całego systemu PV jest niezbędne, aby zapewnić długoterminowe korzyści. Jeśli chcemy, aby fotowoltaika była opłacalnym przedsięwzięciem, to musimy zadbać przede wszystkim o:

• Prawidłowy wybór miejsca instalacji fotowoltaiki – należy pamiętać, że panele PV pracują z największą wydajnością wówczas, gdy są dobrze nasłonecznione. Wybierając więc miejsce montażu fotowoltaiki, trzeba zwrócić uwagę na możliwość występowania zacienienia w ciągu dnia. Wysokie drzewa czy sąsiadujące budynki mogą bowiem negatywnie wpłynąć na ilość produkowanej energii elektrycznej, gdy staną się przeszkodą w dostępie promieni słonecznych do modułów fotowoltaicznych.

• Precyzyjne oszacowanie mocy instalacji PV – moc fotowoltaiki powinna być odpowiednio dostosowana do potrzeb inwestora. Szacuje się ją na podstawie analizy rachunków za energię elektryczną. Warto przy tym wiedzieć, że na terenie Polski z każdego 1,25 kWp mocy instalacja PV jest w stanie wygenerować rocznie około 1000 kWh energii elektrycznej. Zatem instalacja fotowoltaiczna o mocy 1 kWp dostarczy w ciągu roku ok. 900-980 kWh energii elektrycznej.

• Staranny wybór elementów instalacji PV oraz wykonawców – na sprawność instalacji PV wpływa także rodzaj użytych do jej montażu materiałów. Warto więc wybierać rozwiązania od sprawdzonych i cieszących się na rynku pozytywnymi opiniami producentów. Niezwykle ważna jest również kwestia montażu – tylko doświadczeni instalatorzy, posiadający stosowne uprawnienia zagwarantować mogą bezawaryjną pracę fotowoltaiki w całym okresie jej użytkowania.

• Systematyczny serwis fotowoltaiki– inwestycja w zieloną energię to projekt długofalowy. Należy więc regularnie dbać o weryfikację stanu technicznego instalacji PV. Chociaż zazwyczaj systemy fotowoltaiczne pracują bezawaryjnie przez wiele lat, to jednak kontrola ich stanu pozwala na wykrywanie nawet drobnych anomalii na czas, eliminując tym samym ryzyko przestojów w pracy. Te z kolei jak wiemy, wiążą się z problemami w generowaniu prądu ze słońca, co w ostatecznym rozrachunku wydłuża okres zwrotu z inwestycji i naraża inwestora na niepotrzebne koszty.