Fotowoltaika w budynku na zgłoszenie

Osoby zainteresowane montażem instalacji PV często zastanawiają się, jakich formalności trzeba dopełnić, aby móc czerpać niemal darmowy prąd ze słońca. Jak się okazuje, nie wszystkie przypadki wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Część wymaga bowiem jedynie zgłoszenia przyłączenia do sieci energetycznej.

Na wstępie warto podkreślić, że główny podział fotowoltaiki określany jest na podstawie jej mocy. Wyodrębnia się dwie główne grupy:

• instalacje PV o mocy powyżej 50 kW,
• instalacje PV o mocy poniżej 50 kW.

Z obowiązujących aktualnie w naszym kraju przepisów prawa wynika, że to właśnie moc instalacji PV wpływa na konieczność uzyskania pozwolenia na budowę na jej montaż bądź też zgłoszenia.

Obowiązek zgłoszenia fotowoltaiki obejmuje osoby, które używają wytworzony prąd na własne potrzeby (są użytkownikami końcowymi). Trzeba przy tym pamiętać, że wymóg ten dotyczy inwestorów, którzy planują podłączenie do swojej wewnętrznej instalacji elektrycznej fotowoltaiki o mocy do 50 kW.

Co istotne, moc zainstalowanej instalacji PV nie może przekraczać mocy przyłączeniowej, która została określona w umowie o świadczenie usług dystrybucji lub umowie kompleksowej zawartej z danych zakładem energetycznym.

W sytuacji, gdy inwestor nie spełnia powyższych warunków, powinien wówczas złożyć wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci do wybranego operatora sieci energetycznej. Dopiero po ich uzyskaniu i wypełnieniu możliwe jest czerpanie korzyści z odnawialnych źródeł energii.

Przed przystąpieniem do budowy fotowoltaiki należy sprawdzić wymagania techniczne i eksploatacyjne przyłączenia do sieci. Szczegółowe regulacje zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 30 listopada 2021 r. w sprawie wymagań technicznych, warunków przyłączania oraz współpracy mikroinstalacji z systemem elektroenergetycznym.

W spełnieniu wymogów pomóc może wyspecjalizowana i doświadczona ekipa montażowa, która do budowy instalacji PV wybierze sprawdzone komponenty instalacji. Po zakończeniu prac pozostanie do wykonania jedynie kwestia zgłoszenia przyłączenia fotowoltaiki do sieci energetycznej.

W ramach zgłoszenia należy:

• złożyć pełnomocnictwo – jest ono niezbędne, gdy zgłoszenie podpisuje pełnomocnik w imieniu inwestora (przykładowo firma instalująca fotowoltaikę),
• podać dane zgłaszającego przyłączenie instalacji PV,
• wskazać dokładne miejsce inwestycji,
• złożyć oświadczenie instalatora poświadczające między innymi, że instalacja PV została wykonana zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami, a użyte do montażu urządzenia spełniają wymogi Dyrektyw 2014/35/UE i 2014/30/UE oraz normy PN-EN 50549-1:2019-02 – druki udostępniają zwykle na swoich stronach internetowych dystrybutorzy energii elektrycznej,
• określić moc przyłączeniową,
• wskazać parametry techniczne urządzeń użytych do montażu fotowoltaiki,
• przedstawić schemat instalacji elektrycznej prezentujący sposób podłączenia fotowoltaiki do sieci,
• udostępnić certyfikat sprzętu, który potwierdza spełnienie wymagań określonych w NC RfG i Wymogach Ogólnego Stosowania wynikających z NC RfG, wydawany przez upoważniony podmiot certyfikujący (jest to konieczne tylko wtedy, gdy posiadany model falownika nie znajduje się na wykazie urządzeń pozytywnie zaopiniowanych przez Operatorów Systemów Dystrybucyjnych – wykaz dostępny jest TUTAJ),
• udostępnić umowę na zakup prądu (wymóg ten dotyczy jedynie podmiotów, które nie spełniają wymogów definicji prosumenta energii odnawialnej),
• dołączyć uzupełniony tak zwany druk MZ (czyli zgłoszenie przyłączenia mikroinstalacji do sieci elektroenergetycznej) wskazując, czy dotyczy on nowej instalacji PV, czy też aktualizacji danych,
• podać dodatkowe dane, które mogą mieć wpływ na bezpieczne użytkowanie instalacji PV.

Zgłoszenie przyłączenia instalacji PV do sieci energetycznej można wykonać drogą elektroniczną przez stronę wybranego operatora sieci dystrybucyjnej, a także drogą tradycyjną – listem. W ciągu 30 dni licząc od daty otrzymania wniosku przyłączeniowego i pozytywnego zaopiniowania dokumentów, zakład energetyczny dokona wymiany licznika na dwukierunkowy. Trzeba także pamiętać, aby aktualizować zgłoszone dane w przypadku rozbudowy instalacji PV czy zmiany danych użytkowników instalacji.

Zgłoszenie przyłączenia fotowoltaiki do sieci energetycznej ma duży wpływ na system rozliczeń. Warto pamiętać, że fotowoltaika zamontowana przed 1 kwietnia 2022 roku rozliczana jest jeszcze przez najbliższych kilka lat w systemie upustów, czyli w tak zwanym modelu net-meteringu.

W myśl tej zasady posiadacze instalacji PV o mocy do 10 kW za każdy 1kW energii elektrycznej wprowadzonej do sieci mogą odebrać 80% zdeponowanego prądu, a posiadacze fotowoltaiki o mocy powyżej 10 kW – 70%. Całość rozliczana jest w ujęciu rocznym, przez co wyprodukowane w okresie większego nasłonecznienia nadwyżki energii elektrycznej można odebrać przykładowo w zimie.

Wraz z nadejściem 1 kwietnia 2022 roku zaszły jednak zmiany. Nowi posiadacze fotowoltaiki mogą rozliczać wyprodukowane nadwyżki energii elektrycznej w modelu zwanym net-billingiem. Nie opiera się on już na wspomnianym systemie opustów, lecz bazuje na systemie sprzedaży nadwyżek do zakładu energetycznego oraz odkupowaniu prądu w sytuacji wzmożonego zapotrzebowania.

Co istotne, nowi inwestorzy decydujący się na generowanie prądu ze słońca od kwietnia 2022 przez trzy kolejne miesiące pozostawali na etapie przejściowym. W praktyce oznaczało to, że aż do 30 czerwca 2022 roku mogli oni rozliczać wyprodukowane nadwyżki energii elektrycznej w dotychczasowym systemie opustów. Na koniec wspomnianego okresu przejściowego nadwyżki prądu zostały rozliczone po średniej miesięcznej cenie energii elektrycznej z czerwca 2022 roku, a od 1 lipca 2022 roku zaczęli oni okres rozliczeniowy w modelu net-billingu.

Ten jednak także ma kolejne etapy. Od 1 lipca 2022 roku do 30 czerwca 2024 roku nadwyżki energii elektrycznej mają być rozliczane na podstawie średniej ceny rynkowej prądu z poprzedniego miesiąca. Finalnie, począwszy od 1 lipca 2024 roku, wyprodukowane w instalacji PV nadwyżki energii elektrycznej rozliczane będą z zastosowaniem taryf dynamicznych, czyli według cen godzinowych, przy czym energia wprowadzona i pobierana z sieci elektroenergetycznej będzie rozliczana odrębnie.

Z racji ciągłych podwyżek cen energii elektrycznej coraz większą popularnością wśród inwestorów cieszy się duet – pompa ciepła oraz instalacja fotolotniczna. Połączenie pompy ciepła i systemu PV to obecnie jeden z najtańszych sposobów ogrzewania domu. Dzięki nim można bowiem zyskać plasującą się na całkiem dobrym poziomie niezależność energetyczną i poczynić także znaczne oszczędności na rachunkach. Wyprodukowany ze słońca prąd jest bowiem w takim układzie wykorzystywany do zasilania pompy ciepła, co minimalizuje pobór z sieci energetycznej i jednocześnie obniża koszty ogrzewania.

Na uwagę zasługuje także fakt, że tego rodzaju inwestycje wspierane są przez dotacje. Stosunkowo wysokie koszty początkowe mogą więc być zminimalizowane przez programy typu Czyste Powietrze wspierane przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jak czytamy na oficjalnej stronie poświęconej temu dofinansowaniu, środki powierzane inwestorom z programu mogą być przeznaczone na różne cele, w tym na:

• wymianę, zakup oraz montaż źródeł ciepła (takich, które spełniają wymagania programu – w tym pompy ciepła powietrze/woda),
• mikroinstalację fotowoltaiczną,
• wymianę okien, drzwi zewnętrznych i bram garażowych,
• montaż i modernizację instalacji ciepłej wody użytkowej i instalacji centralnego ogrzewania,
• docieplenie domu,
• instalację wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Warto przy tym dodać, że maksymalna kwota zwrotu poniesionych kosztów kwalifikowanych na działania zgodne z zasadami programu Czyste Powietrze różni się w zależności od celu oraz poziomu dofinansowania. W podstawowym poziomie maksymalna kwota dotacji, jaką można otrzymać, wynosi 30 000 zł. W wersji rozszerzonej plasuje się natomiast na poziomie 37 000 zł.

Drugim wartym uwagi programem jest Moje Ciepło, który skierowany jest do właścicieli nowych budynków jednorodzinnych i dotyczy zakupu oraz montażu pomp ciepła. Z informacji opublikowanych na stronie programu wynika, że współfinansowaniu inwestycji podlega:

• zakup/montaż gruntowych pomp ciepła – pompy ciepła grunt/woda, woda/woda z osprzętem, zbiornikiem akumulacyjnym/buforowym, zbiornikiem ciepłej wody użytkowej z osprzętem,
• zakup/montaż pompy ciepła typu powietrze/powietrze (w systemie centralnym obsługujący cały budynek) z osprzętem,
• zakup/montaż pompy ciepła typu powietrze/woda z osprzętem, zbiornikiem akumulacyjnym/buforowym, zbiornikiem CWU z osprzętem.

Osoby zainteresowane pozyskaniem dotacji mogą składać wnioski w trybie ciągłym od 29 kwietnia 2022 roku do 31 grudnia 2026 roku lub do wyczerpania dedykowanej puli środków. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia sprawy inwestor indywidualny pozyskać może w ramach dotacji Moje Ciepło do 30% lub do 45% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 21 000 zł na jedną inwestycję. Finalna wysokość wsparcia uzależniona jest przy tym od rodzaju zainstalowanej pompy ciepła oraz posiadania karty dużej rodziny.

Choć wokół rentowności inwestycji w odnawialne źródła energii, w tym i w fotowoltaikę, pojawia się wiele pytań, to jednak nadal ta forma pozyskiwania energii elektrycznej wydaje się być racjonalnym rozwiązaniem. Wprowadzone zmiany do systemu rozliczeń wygenerowanych nadwyżek prądu mają na celu zwiększenie poziomu autokonsumpcji, przez co inwestorzy zyskać powinni większą niezależność energetyczną.

Połączenie instalacji PV z magazynem energii oraz wybór pompy ciepła jako systemu grzewczego przynieść może więc najlepsze efekty. Wszystko to nabiera jeszcze większego znaczenia, gdy podkreślimy, że inwestycja w fotowoltaikę czy pompę ciepła ma wymiar długoterminowy.

Oznacza to, że po zamontowaniu obydwóch systemów liczyć można na znaczną obniżkę dotychczasowych zobowiązań wobec zakładu energetycznego oraz poczucie spokoju wobec grożącego nam kryzysu energetycznego, który spowodowany jest trwającym konfliktem militarnym.