Rodzaje ubezpieczeń fotowoltaiki. Co obejmuje polisa?

Przez wiele lat panele PV były zbyt drogie, aby mogły być wykorzystywane jako podstawowe źródło energii odnawialnej przez gospodarstwa domowe. Jeszcze do niedawna koszty systemu fotowoltaicznego były na tyle wysokie, że znajdowały się zupełnie poza zasięgiem większości ludzi, co ma szczególnie duże znaczenie dla inwestycji, które wymagają długiego okresu zwrotu.

Jednak jak w większości rzeczy, technologia stale idzie do przodu, dzięki czemu instalacje fotowoltaiczne są obecnie bardziej przystępne niż kiedykolwiek wcześniej. Choć koszt ich montażu z pewnością zależy od wielu czynników, to średnio właściciel domu może zapłacić za instalację PV od 15 tys. do 30 tys. złotych. To z pewnością wciąż wiele, jednak z pomocą dostępnych na rynku dotacji czy ulg podatkowych, inwestycja w zieloną energię staje się bardziej opłacalna. Trzeba jednak pamiętać, że jest to lokata długoterminowa.

Szacuje się, że w naszym kraju w optymalnych warunkach instalacja fotowoltaiczna z każdego 1,25 kWp mocy jest w stanie rocznie wyprodukować około 1000 kWh energii elektrycznej. Zatem fotowoltaika o mocy 1 kWp dostarczyć może średnio około 900-980 kWh energii elektrycznej. Jeśli więc z analizy dotychczasowych rachunków za prąd okaże się, że powinniśmy zainwestować w instalację PV o mocy 5 kWh, gdzie uśredniony koszt montażu fotowoltaiki wynosi od 4 tys. zł do 6 tys. zł, to całkowity koszt przedsięwzięcia wyniesie 20-30 tys. zł. Przy obecnych cenach prądu, możliwych do pozyskania dotacjach i odliczeń od podatku, zwrot z inwestycji powinien nastąpić średnio po 6-10 latach. Cała instalacja powinna natomiast pracować co najmniej 25 lat.

W ciągu tego okresu z pewnością posiadacze instalacji fotowoltaicznych będą w stanie znacznie zaoszczędzić na rachunkach za energię elektryczną. Trzeba jednak pamiętać, że fotowoltaika bywa niejednokrotnie narażona na różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne, pogodowe czy też działanie innych czynników środowiskowych. Z tego powodu ważne jest, aby właściciele instalacji fotowoltaicznych byli w stanie chronić swoje inwestycje.

Dobra wiadomość! W większości przypadków nie jest potrzebna osobna polisa ubezpieczeniowa na panele fotowoltaiczne. Większość firm ubezpieczeniowych zawiera takie pokrycie w standardowej polisie ubezpieczeniowej domu. Podobnie jak taras, jeżeli system paneli fotowoltaicznych jest dołączony do domu, jest on uważany za jego część.

Oczywiście jeśli rozważamy zainstalowanie systemu fotowoltaicznego wykorzystującego energię słoneczną lub kupujemy dom, który już go posiada, ważne jest, aby najpierw porozmawiać z firmą ubezpieczeniową i poznać zakres oraz formę ubezpieczenia.

Większość firm ubezpieczeniowych, takich jak PZU czy Wiener, w ogólnych warunkach ubezpieczenia, tak zwanym OWU, podaje szereg czynników, które objęte są ubezpieczeniem, a dotyczą instalacji PV. Wśród nich znajdują się najczęściej:

• akty terroryzmu – rozumiane jako działania indywidualne lub grupowe skierowane przeciwko ludności lub mieniu w celu wprowadzenia chaosu, zastraszenia ludności, dezorganizacji życia publicznego, transportu publicznego, zakładów usługowych lub wytwórczych – dla osiągnięcia skutków ekonomicznych, politycznych lub społecznych;
• awarie instalacjiPV – powstałe nagle, niespodziewanie i niezależne od naszej woli z przyczyn zewnętrznych lub wewnętrznych i skutkujące zaprzestaniem jej funkcjonowania bądź też nieprawidłowością działania;
• dewastacje ‒ czyli umyślne zniszczenie lub uszkodzenie instalacji fotowoltaicznej przez osoby trzecie, w tym w związku usiłowaniem lub dokonaniem kradzieży z włamaniem;
• grad – opad atmosferyczny składający się z bryłek lodu;
• huk ponaddźwiękowy – czyli falę uderzeniową wytworzoną przez statek powietrzny poruszający się z prędkością większą od prędkości dźwięku;
• huragan – określany jako wiatr o prędkości nie mniejszej niż 17,5 m/s określanej przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, którego działanie wyrządzić może masowe uszkodzenia;
• kradzież z włamaniem – czyli przejęcie cudzej instalacji fotowoltaicznej lub jej części w celu przywłaszczenia, którego sprawca dokonał albo usiłował dokonać po usunięciu istniejących zabezpieczeń, pozostawiając przy tym widoczne ślady stanowiące dowód użycia siły;
• lawina – rozumiana jako gwałtowne osunięcie się lub stoczenie mas śniegu, lodu, błota, skał lub kamieni ze zboczy górskich;
• ogień – czyli żywioł, który przedostał się poza wyznaczone palenisko lub powstał i rozprzestrzenił się samoistnie;
• opady – określane przez ubezpieczycieli jako woda pochodząca z naturalnych opadów w postaci deszczu, topniejącego śniegu i lodu lub gradu, powodującą uszkodzenie, zniszczenie lub awarię instalacji fotowoltaicznej;
• piorun – czyli bezpośrednie wyładowanie atmosferyczne skierowane na instalację fotowoltaiczną, które pozostawiają ślady tego zdarzenia;
• powódź – zalanie terenów wskutek podniesienia się poziomu wody w korytach wód płynących lub stojących, a także opadu, spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich lub falistych czy też podniesienia się poziomu morskich wód przybrzeżnych (tak zwana cofka);
• przepięcie – rozumiane jako nagły wzrost napięcia w sieci lub instalacji elektrycznej, który spowodować może uszkodzenie, zniszczenie lub awarię instalacji PV;
• śnieg i lód – czyli naturalnie występujące w środowisku opady, oddziaływujące swoim ciężarem bezpośrednio na instalację fotowoltaiczną albo mogące spowodować przewrócenie się pod wpływem ich ciężaru drzew lub innych sąsiadujących obiektów na instalację PV, powodując tym samym jej uszkodzenie lub całkowite zniszczenie;
• trzęsienie ziemi – określane przez firmy ubezpieczeniowe jako naturalne, gwałtowne wstrząsy skorupy ziemskiej;
• upadek drzew lub masztów – czyli ich przewrócenie się lub oderwanie się i upadek ich części na instalację fotowoltaiczną; pod pojęciem „maszty” kryją się również słupy energetyczne, kominy czy latarnie;
• upadek statku powietrznego – sytuacja ta dotyczy katastrofy lub przymusowego lądowania samolotu silnikowego, bezsilnikowego lub innego obiektu latającego, a także upadek ich części lub przewożonego ładunku na instalację fotowoltaiczną, powodując jej zniszczenie;
• zapadanie się ziemi – rozumiane jako obniżenie terenu z powodu zawalenia się naturalnych, podziemnych, pustych przestrzeni w gruncie.

Co istotne, z reguły ubezpieczenia instalacji fotowoltaicznych obejmują również szkody powstałe w trakcie akcji ratowniczych prowadzonych w związku ze zdarzeniem wymienionymi powyżej. To ważne szczególnie w sytuacji pożarów, powodzi czy w następstwie uszkodzenia instalacji PV wraz z budynkiem przez spadające drzewo, czy wystąpienie trąby powietrznej. Częstą praktyką ubezpieczycieli jest również fakt, że w zakres sumy ubezpieczeniowej wchodzą koszty uprzątnięcia miejsca po zaistnieniu szkody. Pokrywają one koszty rozbiórki, jak i demontażu zniszczonych lub uszkodzonych elementów instalacji fotowoltaicznej, koszty związane z koniecznością wykonania ewentualnego odkażania terenu, a także wywozu, składowania czy utylizacji elementów fotowoltaiki. Osoba posiadająca ubezpieczenie fotowoltaiki może również ubiegać się u ubezpieczyciela o zwrot kosztów wykonanych robót towarzyszących, w których skład wchodzą prace ziemne, tynkowanie oraz roboty murarskie, czy wykonanie niezbędnych połączeń wypustowych.

Choć jak widać na przykładzie przytoczonych powyżej czynników, zakres ubezpieczenia instalacji PV może dotyczyć wielu sytuacji, to jednak istnieją pewne ograniczenia. Ubezpieczyciele muszą pozostawić sobie pewien margines bezpieczeństwa i dlatego w podpisywanych z klientami umowach zawierają informacje na temat włączeń. Dotyczą one sytuacji, w których odszkodowanie za powstałe szkody, pomimo opłacanych składek, nie będzie się należeć posiadaczowi fotowoltaiki. Wśród najważniejszych i najczęściej wymienianych szkód, które pozbawiają ubezpieczonego prawa do ubiegania się o swoje prawa, spotkać można te:

• wyrządzone w sposób celowy lub też powstałe na skutek rażącego niedbalstwa przez posiadacza instalacji PV, przez osoby, z którymi zamieszkuje lub osobę, której została powierzona piecza nad fotowoltaiką;
• powstałe w trakcie normalnego użytkowania bądź też naturalnego procesu starzenia się instalacji fotowoltaicznej podczas jej normalnego użytkowania;
• spowodowane wadami lub usterkami powstałymi przed objęciem instalacji PV ochroną ubezpieczeniową;
• za które odpowiedzialny jest producent danych elementów instalacji PV, a także sprzedawca, dostawca czy firma serwisująca lub wykonująca naprawy z mocy prawa lub uprzednio zawartej umowy;
• powstałe na skutek trzęsienia ziemi;
• wynikłe podczas działań wojennych, wprowadzonego stanu wojennego lub wyjątkowego, podczas toczących się strajków lub innego rodzaju niepokojów społecznych, a także aktów terroryzmu;
• powstałe na skutek oddziaływania energii jądrowej, promieni laserowych, promieniowania jonizującego, pola magnetycznego czy też elektromagnetycznego oraz skażenia radioaktywnego;
• wynikłe jako następstwa wobec wydanych decyzji administracyjnych, które dają organom prawa uprawnienia do konfiskaty, rekwizycji, nacjonalizacji bądź też innego rodzaju przejęcia instalacji fotowoltaicznej;
• powstałe jako skutek użytkowania nienaprawionej bądź też źle naprawionej instalacji PV;
• powstałe z powodu braku posiadania stosownych umiejętności wymaganych do obsługi instalacji fotowoltaicznej;
• wynikłe z przemarznięcia konstrukcji wsporczych czy fundamentów zastosowanych do montażu fotowoltaiki;
• powstałe po zapadnięciu się ziemi na skutek prowadzonych robót ziemnych w miejscu montażu instalacji fotowoltaicznej lub w jej pobliżu;
• powstałe przez upadek wycinanego bez pozwolenia drzewa (o ile takie pozwolenia jest wymagane przepisami prawa) lub na skutek przycinania jego gałęzi, które spadły na instalację fotowoltaiczną i spowodowały szkody przez osobę posiadającą ubezpieczenie lub osobę bliską;
• powstałe przez upadek źle utrzymanego (niekonserwowanego właściwie) masztu (tj. słupa energetycznego, komina czy latarni) gdy obowiązek sprawowania pieczy nad nim dotyczył ubezpieczonego lub osoby bliskiej ubezpieczonego;
• wynikłe w następstwie kradzieży z włamaniem, jeżeli doszło do niej z winy umyślnej lub wskutek rażącego zaniedbania (tj. niedostosowania zabezpieczeń) osoby posiadającej ubezpieczenie instalacji PV, osoby bliskiej lub osoby, której ubezpieczony powierzył pieczę nad fotowoltaiką.

W przypadku ubezpieczeń instalacji fotowoltaicznych suma ubezpieczenia określana jest najczęściej w porozumieniu z firmą ubezpieczeniową w zależności od wartości odtworzeniowej ubezpieczanej instalacji fotowoltaicznej. Zanim podpiszemy umowę z danym ubezpieczycielem, warto poznać wszystkie „kruczki” zapisane w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Przykładowo PZU zastrzega, że „od ustalonej wysokości szkody odejmuje się wartość pozostałości po uszkodzonej lub zniszczonej instalacji fotowoltaicznej, które ze względu na rodzaj lub rozmiar uszkodzeń nadają się jeszcze do dalszego użytku lub odsprzedaży lub innego zagospodarowania”, z kolei Wiener (Vienna Insurance Group) podaje, że „suma ubezpieczenia stanowi górną granicę odpowiedzialności w okresie ochrony, chyba że strony ustaliły w umowie inny limit odpowiedzialności. Odpowiedzialność z tytułu jednej szkody jest ograniczona do wysokości limitu sumy ubezpieczenia dla danego ryzyka określonej w umowie ubezpieczenia”.

Każdy, kto chce zainwestować wolne środki finansowe w odnawialne źródła energii, w tym i w fotowoltaikę, bądź też chce poczynić znaczne oszczędności na rachunkach za prąd lub przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego i samodzielnie produkować energię elektryczną ze słońca, powinien myśleć strategicznie. Montaż instalacji PV jest bowiem dopiero początkiem całego przedsięwzięcia. Trzeba pamiętać, że żywotność fotowoltaiki szacowana jest na okres 25 lat. Przez ten czas powinna działać bezawaryjnie i generować dla inwestora prąd, który on będzie mógł następnie wykorzystać w swoim domu, przedsiębiorstwie czy gospodarstwie rolnym do zasilania różnego rodzaju urządzeń, czy aut z napędem elektrycznym.

Choć czołowi producenci paneli PV udzielają na nie długoletnich gwarancji, to z reguły falowniki, zwane też inwerterami, posiadają krótsze okresy gwarancyjne. Ich rola w całej instalacji jest jednak kluczowa. To właśnie dzięki nim wytwarzany w modułach fotowoltaicznych prąd zamieniany jest z prądu stałego (DC) na prąd przemienny (AC) z regulowaną wartością napięcia oraz częstotliwości. Poza tym, inwertery czuwają także nad prawidłową pracą całej instalacji oraz zapewniają możliwość sprawdzania ilości wytwarzanej energii elektrycznej czy też dokonywanie bieżących odczytów danych po stronie prądu stałego, jak i prądu zmiennego.

Warto także zwrócić uwagę na jakość i przeznaczenie okablowania, które wybieramy do montażu fotowoltaiki oraz materiał, z którego wykonany jest system wsporny. Z racji znacznego narażenia na działanie czynników atmosferycznych te elementy instalacji PV są w szczególności podatne na wystąpienie różnego rodzaju szkód. Dodatkowo niezwykle ważną kwestią jest bezpieczeństwo i niezawodność instalacji, które zapewniają z kolei zabezpieczenia przeciw napięciowe. Ich kluczowe zadanie polega na ochronie systemu PV przed wyładowaniami elektrycznymi i przepięciami.

Jak widać na powyższych przykładach, systemy fotowoltaiczne składają się z wielu elementów, które mogą być narażone na różnego rodzaju szkody. Z tego względu ubezpieczenie całej instalacji jest rozwiązaniem racjonalnym, szczególnie w ujęciu długofalowych zysków i możliwości zminimalizowania w ten sposób niepotrzebnych przestojów w jej pracy i ponoszenia nieprzewidzianych kosztów.

Popularność OZE na rynku krajowym, jak i w innych państwach znacznie rośnie. Wpływ na tę sytuację ma kilka czynników. Przede wszystkim inwestorów przyciąga możliwość wytwarzania niemal darmowego prądu ze słońca, co znacząco obniża dotychczasowe zobowiązania wobec zakładu energetycznego. Dla przedsiębiorców jest to również inwestycja o charakterze strategicznym i wizerunkowym. Te firmy, które bowiem przykładają się i działają na rzecz ochrony środowiska, są postrzegane jako rzetelny partner w biznesie.

W 2022 roku podmioty zainteresowane montażem instalacji fotowoltaicznej muszą liczyć się z pewnymi zmianami. Dotyczyć one będą przede wszystkim sposobów rozliczania wyprodukowanych nadwyżek energii elektrycznej. Do tej pory każdy, kto uzyskał status prosumenta, mógł zgromadzone nadwyżki deponować w zakładzie energetycznym i w okresie wzmożonego zapotrzebowania odbierać. System ten opierał się na zasadzie upustów i rozliczany był w systemie rocznym. W zależności od wielkości posiadanej instalacji fotowoltaicznej prosument mógł odebrać prąd ze stratą 20% lub 30%.

Zgodnie jednak z warunkami zapisanymi w projekcie poselskim o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, każdy posiadacz fotowoltaiki będzie mógł wytworzone nadwyżki energii elektrycznej od kwietnia 2022 roku magazynować u dostawcy, jednak na zmienionych zasadach. Nowością będzie system rozliczeń. Opisany wcześniej w powyższym artykule system upustów (tak zwany net-metering) zostanie bowiem zamieniony na sprzedaż (tak zwany net-billing). Czy zmiana ta będzie korzystna? Niestety nie do końca i nie dla wszystkich. Trzeba bowiem wiedzieć, że cena, po której najwięksi dostawcy energii w Polsce, tacy jak Tauron czy Enea, będą odkupywać prąd, będzie o wiele niższa od ceny, po jakiej będą oni mogli go następnie sprzedawać swoim klientom.

Każdy więc, kto jest zainteresowany odnawialnymi źródłami energii, w tym i fotowoltaiką, powinien jak najszybciej podjąć decyzję o montażu. Optymalnym rozwiązaniem jest zamontowanie fotowoltaiki do 31 marca 2022 i wykazanie przyłączenia jej do sieci energetycznej. Warto dodać, że w obecnych warunkach jeszcze większego znaczenia nabierze precyzyjne oszacowanie mocy instalacji PV i zapotrzebowania energetycznego dla naszego domu, firmy czy gospodarstwa rolnego. Najbardziej opłacalnym wyborem wydaje się być lekkie przewymiarowanie mocy systemu fotowoltaicznego, aby móc osiągnąć jak najwyższy poziom autokonsumpcji prądu i w ten sposób eliminować potrzebę zakupu energii elektrycznej z sieci. Te działania, w połączeniu z możliwymi do pozyskania dotacjami, jak choćby zapowiadana już kolejna edycja rządowego programu Mój Prąd oraz ulgami podatkowymi dedykowanymi dla osób inwestujących w OZE, sprawią, że posiadacze instalacji PV nadal będą czerpać z nich korzyści i w długiej perspektywie czasu poczynią dzięki nim znaczne oszczędności.

Masz pytania? Potrzebujesz więcej informacji? Skontaktuj się z nami