Rosnące koszty energii, chęć uniezależnienia się od importowanego gazu ziemnego, zainteresowanie ekologicznymi rozwiązaniami w zakresie systemów grzewczych, zmiany w prawie i możliwość dofinansowania inwestycji
To czynniki wpływające na coraz większą w ostatnich latach popularność pomp ciepła, alternatywy wobec kotłów gazowych oraz kotłów na pellet i ekogroszek. Sprawdzamy, jakie korzyści niesie wymiana kotła na pompę ciepła.
Wymiana kotła gazowego na pompę ciepła, podobnie jak w przypadku zmiany z kotła pelletowego czy węglowego, to praktyczny sposób na obniżenie kosztów i zwiększenie efektywności energetycznej budynku. To również znaczący wzrost wygody użytkowania centralnego ogrzewania oraz brak emisji spalin w naszym najbliższym otoczeniu. Pompa ciepła, wykorzystująca energię zawartą w powietrzu, wodzie czy ziemi, jest bardziej wydajna w porównaniu z tradycyjnymi systemami grzewczymi.
Wymiana kotła gazowego na pompę ciepła to kluczowy krok w dążeniu do bardziej ekologicznego i oszczędnego sposobu ogrzewania domu. Pompa ciepła, w przeciwieństwie do kotła gazowego, opiera się na odnawialnych źródłach energii, takich jak powietrze, woda czy ziemia, eliminując konieczność spalania paliw kopalnych. Dzięki temu nie tylko ogranicza się emisję dwutlenku węgla, ale także zmniejsza rachunki za energię.
Mechanizm działania pompy ciepła, przekształcający niską potencjał energii na wyższy, sprawia, że jest ona znacznie bardziej efektywna energetycznie niż kocioł gazowy, co przekłada się na poprawę ogólnej wydajności energetycznej budynku.
Chociaż kotły gazowe nie są wysoce szkodliwym źródłem ciepła, a ustawy antysmogowe nie zakazują korzystania z tego rodzaju urządzeń, to ich użytkowanie w porównaniu z pompą ciepła jest zarówno mniej ekologiczne, jak i często mniej opłacalne. Wymiana starego kotła gazowego na pompę ciepła może być więc dobrym rozwiązaniem.
Piece na pellet i ekogroszek są uważane za stosunkowo ekologiczne, ponieważ emitują one mniej szkodliwych substancji niż tradycyjne piece opalane węglem czy olejem opałowym. Ich ekologiczność jest jednak uzależniona od sposobu pozyskania paliwa. Przewagą pompy ciepła nad piecem na pellet jest wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, takich jak powietrze, woda czy gleba, co sprawia, że jest jeszcze bardziej ekologiczna i efektywna energetycznie. Podobnie jak przy wymianie kotła gazowego, zaleca się przeprowadzenie audytu energetycznego domu oraz konsultacje z profesjonalistą, aby dopasować najlepszą pompę ciepła dla danego budynku.
Wymiana kotła gazowego na pompę ciepła, podobnie jak pieca na pellet czy ekogroszek, może przynieść znaczące oszczędności na opłatach za ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową. Wykorzystując energię odnawialną z otoczenia, pompy ciepła zmniejszają potrzebę korzystania z paliw kopalnych, których ceny są podatne na wahania, co powoduje częste wzrosty rachunków. Koszty eksploatacji pomp ciepła są w większości przypadków bardziej przewidywalne, co z kolei zapewnia większą kontrolę nad domowym budżetem.
Przejście z konwencjonalnego kotła na pompę ciepła przynosi istotne korzyści również w zakresie efektywności energetycznej. Pompy ciepła są znacznie bardziej wydajne energetycznie niż tradycyjne kotły gazowe. To związane jest ze specyfiką ich działania – urządzenia te pozwalają na wytworzenie większej ilości ciepła, niż zużywa się energii elektrycznej niezbędnej do ich funkcjonowania.
Chociaż początkowy koszt zakupu i instalacji pompy ciepła może być wyższy niż tradycyjnego kotła, wydatek ten warto rozpatrywać w kategorii przyszłościowej inwestycji. Długofalowe oszczędności (widoczne na rachunkach za energię), a także możliwość pozyskania dotacji sprawiają, że inwestorzy mogą liczyć na atrakcyjny zwrot kosztów inwestycji w pompę ciepła. Za wymianą pieca gazowego na pompę ciepła przemawia też niezawodność tych drugich – ich bezawaryjne działanie przekłada się na dodatkowe oszczędności w dłuższej perspektywie czasowej. Pompy ciepła mogą pracować bezawaryjnie 15, 20 a czasem nawet i 30 lat.
Wsparcie finansowe na pompy ciepła w ramach programu Czyste Powietrze na rok 2024 przeznaczone jest dla właścicieli i współwłaścicieli jednorodzinnych domów mieszkalnych lub oddzielnych lokali mieszkalnych z odrębną księgą wieczystą.
Fundusze otrzymane w ramach programu mogą być wykorzystane na różne cele związane z termomodernizacją budynku, w tym na zakup i instalację pomp ciepła typu powietrze-woda, powietrze-powietrze i solanka-woda (gruntowe). Inwestorzy spełniający określone kryteria dochodowe mogą ubiegać się o dofinansowanie (np. wymiana pieca na ekogroszek na pompę ciepła) do wysokości maksymalnie 135 000 zł.
Zainteresowani pompą ciepła mogą starać się również o dofinansowanie w ramach programu Moje Ciepło. Kwota dotacji wynosi do 21 000 zł (pompy gruntowe) oraz do 7 tyś zł - powietrze-powietrze i powietrze-woda. Dofinansowanie obejmuje zakup i montaż nowej pompy ciepła wykorzystywanej do ogrzewania budynku lub ogrzewania wody użytkowej w nowych budynkach mieszkalnych jednorodzinnych.
W budynku nie może znajdować się (również w okresie trwałości inwestycji) źródło ciepła na paliwo stałe, a budynek musi spełniać warunek techniczny narzucony przez NFOŚiGW.
Pompa ciepła staje się atrakcyjną opcją dla osób, które w najbliższych latach muszą zastąpić swój dotychczasowy kocioł węglowy. Przepisy unijne określają, kiedy wymagana jest wymiana poszczególnych klas pieców na paliwo stałe. Zgodnie z przepisami antysmogowymi dla każdego regionu zostały ustalone terminy, do których należy dokonać zastąpienia starych kotłów węglowych – tzw. kopciuchów.
Dyrektywa EPBD narzuca też obowiązek instalacji bezemisyjnych (brak lokalnej emisji spalin) źródeł ciepła w każdym nowo budowanym budynku od 2030 r.
Na co wymienić kopciucha? Konieczność wymiany kotła węglowego stwarza doskonałą okazję do rozważenia inwestycji w pompę ciepła. Zwiększona efektywność energetyczna, możliwość obniżenia rachunków, redukcja emisji dwutlenku węgla oraz dopasowanie do trendów energetycznych – to tylko niektóre z korzyści, jakie przynosi modernizacja polegająca na wymianie kotła na pompę ciepła. Urządzenia te stanowią znakomitą alternatywę dla szkodliwych pieców węglowych. Są ciche i niemal bezobsługowe.
Do zmiany źródła ciepła zachęcają również dostępne dotacje.
Po podjęciu decyzji o zamianie kotła gazowego lub pieca na pellet lub ekogroszek na pompę ciepła, wskazane jest przeprowadzenie audytu energetycznego domu. Taki audyt pozwoli zidentyfikować obszary wymagające poprawy efektywności energetycznej - zwłaszcza w zakresie izolacji budynku. Przeprowadzenie obliczeń pozwala ustalić zapotrzebowanie budynku na ciepło i określić opłacalność planowanej inwestycji.
Na tej podstawie można dokonać właściwego wyboru pompy ciepła. Wsparciem w tym przedsięwzięciu służą specjaliści, w zakres działań, których wchodzi ocena warunków technicznych i możliwości instalacyjnych w danym budynku. Dostępność różnych rodzajów pomp ciepła (np. powietrze-powietrze, powietrze-woda czy grunt-woda) sprawia, że urządzenie należy dopasować indywidualnie, co pozwoli zapewnić wydajne i efektywne działanie urządzenia
Możliwa jest zmiana źródła ciepła w trakcie budowy – zgodnie z przepisami, za zmianę nieistotną uznawana jest np. zmiana z kotła gazowego na pompę ciepła (zmiana na bardziej ekologiczną). W przypadku zmiany na mniej ekologiczne rozwiązanie (z pompy na piec), wymagana jest aktualizacja projektu w celu uzyskania nowego pozwolenia na budowę.
Przygotowanie kotłowni pod pompę ciepła polega przede wszystkim na zapewnieniu odpowiedniej przestrzeni na nowe urządzenie oraz elementy dodatkowe, takie jak zbiornik na ciepłą wodę użytkową, bufor c.o. czy moduł sterujący. Ponieważ pompa ciepła nie wymaga dostępu do komina, to jej montaż można wykonać w praktycznie dowolnym pomieszczeniu.
Znajdujący się wcześniej w dotychczasowej kotłowni kocioł gazowy należy zdemontować. Następnie konieczne jest dostosowanie instalacji elektrycznej oraz hydraulicznej do wymagań pompy ciepła. Warto również zadbać o odpowiednie izolacje termiczne oraz wentylację, co ma zapewnić optymalne warunki pracy urządzenia. Po wykonaniu wszystkich powyższych prac pompa ciepła może zostać zamontowana zgodnie z zaleceniami producenta.