Czy konstrukcja fotowoltaiczna na gruncie jest bardziej opłacalna niż na dachu?

Instalacje na gruncie i na dachu różnią się pod względem kosztów początkowych, możliwości regulacji kąta nachylenia paneli, a także wpływu na wygląd i zagospodarowanie przestrzeni. Porównajmy, które z rozwiązań może okazać się bardziej opłacalne dla różnych typów inwestorów.

Koszty początkowe – instalacja na gruncie czy na dachu?

Instalacja fotowoltaiki na gruncie zwykle wymaga większych nakładów finansowych na start niż konstrukcja dachowa. Dodatkowe koszty wynikają z potrzeby budowy stabilnego stelażu, który wytrzyma zmienne warunki atmosferyczne i zapewni optymalny kąt nachylenia paneli PV względem padania promieni słonecznych. Z tego względu instalacje naziemne mogą być nawet o 15-25% droższe od systemów dachowych, które wykorzystują już istniejącą konstrukcję budynku​.

Mimo wyższych kosztów początkowych, inwestorzy decydujący się na montaż fotowoltaiki na gruncie zyskują większą elastyczność w dostosowywaniu ustawienia modułów, co może zwiększyć ich wydajność i zrekompensować wyższy koszt inwestycji.

Możliwość regulacji kąta nachylenia paneli PV – przewaga instalacji gruntowych

Jedną z kluczowych zalet instalacji fotowoltaicznych na gruncie jest swoboda regulacji kąta nachylenia paneli PV. W przeciwieństwie do konstrukcji dachowych, które są ograniczone kątem i orientacją dachu, fotowoltaiczne instalacje naziemne można ustawić pod optymalnym kątem, co pozwala na maksymalne wykorzystanie promieniowania słonecznego przez cały rok. Ponadto istnieje możliwość zastosowania tzw. trackerów – systemów śledzących słońce, które automatycznie dostosowują położenie paneli PV, co dodatkowo zwiększa uzysk energetyczny, choć zwiększa koszty montażu​.

Konserwacja i dostępność paneli PV – wygoda montażu naziemnego

Kolejnym aspektem przemawiającym za wyborem konstrukcji PV na gruncie jest łatwość konserwacji. Panele zamontowane na gruncie są łatwiej dostępne, co upraszcza ich czyszczenie, konserwację oraz ewentualne naprawy. W przypadku modułów dachowych każda interwencja wymaga odpowiedniego sprzętu, co może zwiększyć koszty obsługi technicznej systemu.

Wydajność i chłodzenie – dach a grunt

Fotowoltaika na gruncie oferuje lepszą wentylację paneli dzięki swobodnemu przepływowi powietrza z obu stron modułów PV, co zapobiega ich przegrzewaniu i poprawia wydajność. W przypadku instalacji na dachu, panele są bardziej narażone na podgrzewanie przez dach, co może zmniejszać ich efektywność, zwłaszcza w upalne dni​.

Wpływ instalacji PV na przestrzeń i estetykę działki

Montaż fotowoltaiki na gruncie wymaga zagospodarowania części działki, co może ograniczyć jej inne zastosowania, np. na ogród lub strefę rekreacyjną. Dla osób posiadających dużą działkę może to nie stanowić problemu, jednak na mniejszych posesjach instalacja naziemna może ograniczyć funkcjonalność przestrzeni. Z kolei instalacja dachowa pozwala oszczędzić miejsce na działce, co jest szczególnie korzystne w przypadku ograniczeń.

Aspekty prawne i wymagania formalne dotyczące fotowoltaiki na gruncie i na dachu

Pod względem przepisów prawa, instalacje fotowoltaiczne na gruncie często wymagają bardziej rozbudowanych formalności niż instalacje na dachu budynku. W Polsce, dla naziemnych konstrukcji PV o mocy do 50 kW, zazwyczaj konieczne jest zgłoszenie inwestycji do odpowiedniego urzędu, jednak w przypadku większych systemów może być wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę. Z kolei fotowoltaiczne instalacje dachowe, montowane na istniejących budynkach, są zazwyczaj zwolnione z tych wymogów (o ile nie ingerują w konstrukcję budynku), co upraszcza proces formalny i może skrócić czas realizacji inwestycji.

Oddziaływanie fotowoltaiki na środowisko i lokalne przepisy

Warto również zauważyć, że instalacje fotowoltaiczne na gruncie mogą podlegać lokalnym regulacjom dotyczącym ochrony środowiska, zwłaszcza jeśli inwestycja obejmuje dużą powierzchnię działki lub znajduje się na terenie objętym ochroną przyrody. W niektórych przypadkach konieczne może być sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko, co wpływa na koszty oraz czas realizacji inwestycji. Instalacje dachowe są pod tym względem mniej uciążliwe, ponieważ zazwyczaj nie wymagają tego rodzaju ocen i są traktowane jako mniej inwazyjne dla otoczenia.

Zwroty inwestycji i korzyści długoterminowe

Pod kątem opłacalności długoterminowej, wybór instalacji naziemnej może przynieść większe korzyści, zwłaszcza jeśli inwestor planuje rozbudowę systemu PV lub zastosowanie trackerów zwiększających wydajność pracy całej instalacji. Choć naziemna konstrukcja fotowoltaiczna może wymagać wyższych nakładów początkowych i formalnych, potencjalnie wyższy uzysk energetyczny, szczególnie przy odpowiedniej lokalizacji i orientacji względem kierunków świata, może zapewnić szybszy zwrot inwestycji. Instalacja dachowa, mimo niższych kosztów początkowych, może mieć z kolei ograniczoną wydajność, zwłaszcza jeśli dach nie jest optymalnie nachylony lub skierowany na południe, co w długim okresie wpływa na opłacalność całego systemu.

Czy konstrukcja fotowoltaiczna na gruncie jest bardziej opłacalna niż na dachu?

Wybór instalacji fotowoltaicznej na dachu często okazuje się bardziej praktyczny i przystępny cenowo, co ma znaczenie dla inwestorów o ograniczonym budżecie początkowym oraz tych, którzy chcą maksymalnie oszczędzać przestrzeń na działce. Instalacja dachowa charakteryzuje się niższymi kosztami montażu, gdyż wykorzystuje istniejącą konstrukcję budynku, dzięki czemu nie wymaga dodatkowych stelaży i zabezpieczeń, niezbędnych w przypadku instalacji naziemnej. Średnie koszty montażu systemu dachowego mogą być o 15-25% niższe, co dla wielu osób jest decydującym czynnikiem wyboru.

Inwestorzy decydujący się na instalację fotowoltaiki na dachu zazwyczaj kierują się także oszczędnością miejsca oraz aspektem estetycznym – panele PV montowane na dachu są mniej widoczne, co pozwala zachować estetykę przestrzeni wokół domu. Dla właścicieli mniejszych posesji, którzy nie mogą pozwolić sobie na zajęcie części działki przez fotowoltaiczną konstrukcję naziemną, rozwiązanie dachowe jest wręcz optymalnym wyborem.

Z perspektywy potrzeby konserwacji i utrzymania systemu dachowego, inwestorzy muszą mieć jednak świadomość, że dostęp do paneli PV na wysokości wymaga dodatkowych środków bezpieczeństwa i często specjalistycznego sprzętu, co może podnieść koszty obsługi technicznej w porównaniu do łatwiej dostępnych instalacji naziemnych.

Warto przy tym zaznaczyć, że potrzeby inwestorów w zakresie regulacji kąta nachylenia są w przypadku konstrukcji dachowych bardziej ograniczone. Ustawienie modułów fotowoltaicznych jest uzależnione od kąta nachylenia i orientacji względem kierunków świata – jeśli dach nie jest skierowany na południe lub ma niski kąt nachylenia, wydajność energetyczna całego systemu PV może być niższa, co warto uwzględnić przy wyborze miejsca instalacji. Inwestorzy świadomi tego ograniczenia mogą rozważyć systemy wspomagające, które poprawiają wydajność na dachach o nieoptymalnym nachyleniu, ale wymaga to dodatkowych nakładów finansowych.

Z kolei instalacja fotowoltaiczna na gruncie, choć często droższa na etapie montażu, może przynosić korzyści długoterminowe, zwłaszcza w zakresie wydajności energetycznej. Konstrukcja naziemna pozwala na swobodniejsze ustawienie paneli PV pod optymalnym kątem nachylenia i orientacją na południe, co maksymalizuje ilość pozyskanej energii słonecznej niezależnie od kąta dachu budynku. Możliwość regulacji kąta nachylenia modułów czy zastosowania modeli bifacial sezonowo, zależnie od nasłonecznienia, wpływa na poprawę efektywności systemu fotowoltaicznego nawet o kilka procent rocznie, co w skali wieloletniej eksploatacji może przynieść znaczące oszczędności.

Ponadto, łatwiejszy dostęp do paneli PV na konstrukcji naziemnej ułatwia ich konserwację i naprawy, co może obniżyć koszty obsługi technicznej w porównaniu do instalacji dachowej. W przypadku gruntowych konstrukcji PV inwestorzy mogą także decydować się na większe systemy, co jest szczególnie korzystne na dużych działkach i umożliwia uzyskanie większej mocy instalacji, co w dłuższej perspektywie zwiększa rentowność przedsięwzięcia.

Podsumowując, wybór między instalacją dachową a naziemną powinien być uzależniony od indywidualnych potrzeb inwestora oraz specyficznych warunków lokalizacyjnych. Choć instalacja na dachu jest tańsza na etapie montażu i oszczędza przestrzeń, konstrukcja na gruncie daje większą elastyczność w kwestii ustawienia paneli PV i wyższy potencjał wydajności, co czyni ją bardziej opłacalnym wyborem przy długoterminowej inwestycji w energię odnawialną.